Het hellend vlak van het autokostenforfait
Tijdens het wekelijkse vaktechnisch overleg op de dinsdagochtend ontspon zich een levendige discussie over het autokostenforfait. Je weet wel, die beruchte bijtelling van 22% van de cataloguswaarde. Een deelnemer bracht een casus in over een IB-cliënt met een bestelbus. Deze ondernemer gebruikte de bus heel weinig voor privédoeleinden. Wel meer dan 500 kilometer op jaarbasis, zodat een kilometeradministratie hem niet zou helpen. De discussie ging over de overkill van deze regeling. Een bijtelling van 10.000 euro staat inderdaad in geen verhouding tot de economische waarde van het privégebruik in deze casus. Dat klopt: voor 10.000 euro kun je 50 dagen een busje of gewone auto à 200 euro per keer huren. Het advies zou kunnen luiden dat dan maar te doen en het zakenbusjes niet privé te gebruiken. Het zou natuurlijk wel extra kosten met zich meebrengen. Verder zou het uitermate onpraktisch zijn iets te huren, terwijl je het zakenbusje gewoon voor het grijpen hebt. Een alternatief zou zijn in privé een (goedkope) auto aan te schaffen voor het privégebruik. Ook deze oplossing brengt extra kosten met zich mee.
Tot zover niets bijzonders. Dit soort gesprekken heeft de gemiddelde MKB-adviseur bij wijze van spreken dagelijks zijn met cliënten. De inbrenger van de casus suggereerde met enige omzichtigheid dat je misschien wat flexibel om zou kunnen gaan met regels die onrechtvaardig uitpakken. Dat is op een nette manier zeggen ‘niet compliant’ te zijn. De unanieme reactie was dat je je daarmee op een hellend vlak zou begeven. De wet is geen fruitschaal waar je naar believen iets uit kunt pakken. Bij een forfait is er nu eenmaal geen ruimte voor nuance. Het beleid van het Ministerie van Financiën is dan ook dat hardheidsclausuleverzoeken in deze sfeer standaard worden afgewezen.
Een oud-collega heeft ooit het idee geopperd het autokostenforfait te vervangen door het kilometerforfait. Alle autokosten en afschrijvingen minus 23 cent/km voor zakelijke ritten zouden dan als privégebruik worden aangemerkt. Daar zal ook niet iedereen blij van worden. Ook niet de IB-ondernemer waar wij ons het hoofd over braken. Maar misschien is dit toch geen verkeerd idee. De tegenbewijsregeling zou dan achterwege kunnen blijven en de handhaving zal zich dan louter hoeven te richten op de kilometerverantwoording. Voor het milieu zou het een zegen zijn, omdat het zakelijk rijden van auto’s met veel uitstoot en energieverbruik flink zou worden ontmoedigd.
Terug naar de huidige regeling. Ik denk dat het voor de belastingadviseur lastig kan zijn in dit soort situaties de rug recht te houden. Laten we daar maar eerlijk over zijn. Adviseurs zijn soms geen partij voor ondernemers die vaak goedgebekt en dominant zijn. Het kan helpen een oplossing aan te reiken, zoals een privéauto ernaast. Maar soms is het beter de cliënt gewoon even stoom af te laten blazen. Wat trouwens niet helpt is de afwezigheid van handhaving door de Belastingdienst. Wat dat betreft heeft de ban op het gebruik van camerabeelden voor de controle op kilometeradministraties ons in een nog moeilijker positie geplaatst. De afwezigheid van een reële pakkans maakt het voor de adviseur immers extra lastig cliënten op het rechte pad te houden. Dat gold en geldt ook voor de immer problematische rekening-courant van de dga. In plaats van de Belastingdienst te laten handhaven is er voor het paardenmiddel van het excessief lenen gekozen. Ik zeg er maar niets meer over.
Ook als voetbalscheidsrechter heb ik met regels te maken. Als je op het veld niet streng handhaaft, loopt het geheid uit de hand. Er hebt er altijd wel enkele testosteronbommen tussen lopen. Ook hier heb je te maken met regels die onrechtvaardig uit kunnen pakken. Ik geef een voorbeeld. Een verdediger krijgt in zijn eigen strafschopgebied ongelukkigerwijs een bal tegen zijn arm. Als die arm niet strak tegen het lichaam zit, is het strikt genomen een penalty. Ik vind dat over het algemeen een veel te zware straf en geef ‘m dan ook niet. Een bescheiden gevalletje van burgerlijke ongehoorzaamheid. Die soepelheid betracht ik echter niet bij cliënten die de bijtelling niet willen aangeven. Dat vind ik toch wat anders.
Henry Meijer